Nerwica informacyjna

Kurator: Piotr T. Mosur

Wernisaż 6 IX 2024 godz. 18⁰⁰.
Wystawa 6 IX—6 X po wcześniejszym umówieniu się.


Cyfrowy świat jest ubogi w inność i jej zdolność oporu. W przestrzeniach wirtualnych Ja może poruszać się właściwie poza „zasadą rzeczywistości”, która w tym kontekście jest zasadą Innego i zasadą oporu. Narcystyczny podmiot spotyka tam przede wszystkim samego siebie

Byung Chul Han¹

Pojęcie nerwica przestało funkcjonować w ogólnej klasyfikacji DMS², wyparte przez bardziej opisowy „Zespół zaburzeń lękowych”, jednakże nośność poprzedniego określenia, będącego wg definicji zespołem zaburzeń i objawów, których organicznego podłoża nie sposób odnaleźć, może posłużyć jako celna metafora stanu dzisiejszego społeczeństwa, niejednokrotnie określanego mianem informacyjnego.

Niespotykany dotąd natłok komunikatów, któremu towarzyszy medialna pornografizacja, prócz faktu iż rodzi obawy o nadmierne wywieranie wpływu na postrzeganie podmiotu, niesie ze sobą również zagrożenie przesytu, objawiające się zmniejszonym zainteresowaniem tematami najbardziej płonnymi.

Co rusz pojawiające się nowe maszyny i usprawnienia już istniejących, świadczące o postępie technologicznym, wykładniczo zarysowują wyraźną tendencję przyspieszenia, co Ray Kurzweil określa jako „prawo przyspieszających zwrotów”³. Według Kurzweila tempo zwiększenia technologicznego performansu w pewnym momencie osiągnie pułap tzw. „osobliwości”⁴, wobec której człowiek stanie się jedynie czymś na kształt indolentnego rodzica, z niezrozumieniem usiłującego nadzorować niedosiężny twór. 

Już dziś nie jesteśmy w stanie zracjonalizować, co dzieje się w trakcie niektórych procesów uczenia maszynowego, co oddaje ich określanie mianem hidden layers, czy po prostu, jednostkowo, nadążyć za nieprzerwanie i wielokanałowo emitowanym strumieniem nowych informacji.

Zwyżka wydajności wiąże się z konkretnymi konsekwencjami; możemy jedynie wyobrażać sobie, jak akumulacja informacyjna wpłynie na giełdę, rynek pracy, edukację czy ogólne zarysy państwowości, o czym rozpisywał się Manuel Castells, określając to zjawisko jako informacjonalizację, która osadzając się na podobnej definicji, co informatyzacja, obejmuje ponadto zjawiska zachodzące w przestrzeni społecznej.

Rozmaite katastrofy, z pandemią na czele, których byliśmy świadkami w ostatnim czasie, prócz wymiaru tragedii niosły za sobą również potencjał wytworzenia nowych form dystrybucji komunikatów, niestety tak się nie stało. 

Ów brak dynamizacji stał się przyczynkiem do stworzenia cyklu wystaw, które mają na celu przypomnienie i aktualizację tematów wysokiej wagi, za pośrednictwem innego, niż na co dzień przekaźnika, z nadzieją, iż inny sposób raportowania roznieci zainteresowanie w stosunku do danych zagadnień.

Piotr Tadeusz Mosur

Wystawa odbywa się w ramach trzeciej edycji festiwalu inicjatyw niezależnych UNDERGDAŃSK.

¹ Byung Chul Han, Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa, 2022, s. 68

² Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders — klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń osobowości przygotowywana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i będąca punktem odniesienia dla psychiatrów na całym świecie.

³ Por. Ray Kurzweil, Nadchodzi osobliwość, Kurhaus, Warszawa 2005, s. 49.

⁴ Termin w obecnym zastosowaniu został użyty po raz pierwszy przez polsko-amerykańskiego matematyka Stanisława Ulama pod koniec lat 50 XX wieku.